چه کسی ایرانی است؟
همه حقوق و تكاليف ايرانيان

گروه حقوقي- قرارداد لاهه که در سال 1930 منعقد شده است، می‌گوید:«به نفع عموم جامعه بین‌الملل است که هر فرد دارای یک تابعیت باشد و جز آن تابعیت دیگری نداشته باشد.» ما مردم ایران نیز دارای تابعیت ایرانی هستیم و از مزایای آن بهره می‌بریم و تکالیف ناشی از آن را بر دوش می‌کشیم که این حقوق و تکالیف، با حقوق و تکالیف یک چینی، فنلاندی یا... متفاوت است.

ادامه مطلب

تحول تعیین سرنوشت(3)

ب ـ ۲ـ اطلاق اصل تعیین سرنوشت به كل مردم در یك دولت مستقل حاكمه
در منشور ملل متحد عبارت «مردم» یا مردمان[۱۶۳] به‌معنای كسانی است كه باید دیر یا زود تبدیل به یك ملت می‌شدند،[۱۶۴] اگرچه كه بحث اصلی در مذاكرات مقدماتی مربوط به ساكنین سرزمینهایی بود كه توسط آلمان نازی اشغال شده بود.[۱۶۵] بسیاری از دولتهایی كه عضو ملل متحد شدند، وارث طیف گوناگونی از «مردم» بودند و از آنجا كه با مسئله ادغام این مردمان در پروسه وحدت ملی مواجه بودند، معیار سرزمین را در اعمال اصلی تعیین سرنوشت حاكم كردند.

ادامه مطلب

تحول تعیین سرنوشت(2)

الف ـ حق مردم برای تعیین سرنوشت خارجی[۸۹]
اگرچه بانیان منشور در زمان تدوین آن، مسئله مستعمرات را صریحاً مطرح ن&#۱۷۰۵;ردند، ل&#۱۷۰۵;ن اولین حوزه‌ای &#۱۷۰۵;ه مسئله حق تعیین سرنوشت در آن مطرح شد، مستعمرات و سرزمینهای غیرخودمختار بود. در عین حال، اعمال این حق در مورد مستعمرات و سرزمینهای غیرخودمختار، بدیهی‌ترین و قابل‌قبول‌ترین قرائت از این مفهوم حقوقی بود &#۱۷۰۵;ه با &#۱۷۰۵;مترین مقاومت از سوی دولتها مواجه شد.

ادامه مطلب

تحول تعیین سرنوشت(1)

اصل تعیین سرنوشت یكی از اصول پایه حقوق بین‌الملل معاصر است. این اصل در ماده یك منشور و در زمره اهداف و مقاصد ملل متحد ذكر شده؛ منشور از حق تعیین سرنوشت به‌عنوان یكی از مبانی و پایه‌های روابط دوستانه و مسالمت‌آمیز بین دولتها و ملتها یاد كرده است. با این‌حال اصل مزبور فاقد آن استحكامی است كه اصول دیگری همچون اصل عدم توسل به زور یا اصل برابری حاكمیتها یا اصل عدم مداخله از آن برخوردارند. موقعیت حقوقی این اصل تا مدتها محل تردید بود. ‎آیا اصل تعیین سرنوشت اصلی سیاسی بود یا یك اصل حقوقی ؟ تدوین میثاقین پاسخی برای این پرسش فراهم كرد.

ادامه مطلب

شناسایی و اجرای احکام دادگاههای خارجی در ایران

بشر درصدد تحقق بخشیدن به آرمان دهکده جهانی است و امروز توانسته است در بسیاری ازابعاد مانند ارتباطات، اقتصاد وتجارت به آرزوی خود دست یابد. ارتباطات الکترونیکی که فاصله انسان ها را حداکثر به ضخامت یک مانیتور کامپیوتر نزدیک کرده است، نقش مهمی در جهانی شدن ایفا می کند. تجارت با تولد سازمان تجارت جهانی (WTO) مرزهای گمرکی و تولید و عرضه را مضمحل کرده است. علم حقوق هم همگام با سایر علوم در جهت جهانی شدن گام برمی دارد و توانسته است در رشته های مختلف مانند حقوق مالکیت ادبی و هنری، حقوق بشر، حقوق دریایی ، حقوق اقتصادی و مالی، حقوق کیفری به یکنواخت شدن قوانین جامعه عمل بپوشاند و در جهت ایجاد یک نظام قضایی نوین بین المللی حرکت کند. در دهکده جهانی، حاکمیت ها مفاهیم کلاسیک خود را از دست داده اند و وظیفه هماهنگی و اجرای مقررات یکنواخت را مهمترین وظایف حکومتی خود می دانند. تبعیض نژادی و نژادپرستی بسیار کمرنگ شده است و با انسان ها به عنوان اتباع دهکده جهانی رفتار می شود .

ادامه مطلب

تقلب نسبت به قانون حقوق بین­ الملل خصوصی

سید محسن شیخ ­الاسلامی[۱]
چکیده
تقلب نسبت به قانون از مباحث مهم حقوق بین­الملل خصوصی و از موضوعات قابل توجه در تعارض قوانین محسوب می­گردد. می­توان دو مفهوم نسبتاً متفاوت از تقلب نسبت به قانون ارائه داد: اولین مفهوم عبارت است از “فرار از قانون صلاحیت­دار داخلی یا خارجی, همراه با تغییر ارادی عناصر وابستگی همچون تابعیت و یا اقامتگاه”. در این پژوهش مشخص می­گردد که فرار اصحاب دعوا از قانون صالح همیشه با تغییر عناصر وابستگی توأم نیست. مفهوم نوین تقلب نسبت به قانون عبارت است از “فرار اصحاب دعوی یا یکی از آنها از قانون صلاحیت­دار که توأم با تغییر روابط حقوقی باشد”. از لحاظ ماهوی نیز با بررسی تقلب نسبت به قانون, مشخص می­گردد که دو عنصر مادی و معنوی زمینه­ساز ایجاد این تأسیس حقوقی است. اما اثبات و احراز عنصر معنوی, یعنی قصد متقلبانة اصحاب دعوا یا یکی از آنها به سهولت انجام نمی­پذیرد به نظر می­رسد درحقوق بین­الملل خصوصی ایران بر اساس ماده ۹۹۰ قانون مدنی، به­منظور جلوگیری از تقلب نسبت به قانون، بازگشت ایرانیانی که تابعیت خارجی را تحصیل کرده­اند به تابعیت اصلی مشروط به پذیرش و صلاحدید دولت ایران گردیده است.

ادامه مطلب

اصل وحدت تابعیت زوجین در حقوق ایران

نویسنده : توسلی نائینی، منوچهر- استادیار گروه حقوق دانشگاه شهرکرد
چکیده :
امروزه حضور اتباع خارجی بیشماری در ایران و همچنین حضور ایرانیان بسیاری در خارج از کشور و ازدواج اتباع ایرانی وغیر ایرانی، رعایت اصل وحدت در تابعیت زوجین در قانون مدنی را با چالشهائی روبرو کرده و اجرای اصل تعدد تابعیت را در بعضی موارد موجه ساخته است. از یک طرف،قانونگذارایرانی برای جلوگیری از دو تابعیتی و یا بدون تابعیت شدن زنان ایرانی, چنانچه قوانین متبوع شوهر, تابعیت مرد در حین ازدواج را بر زن تحمیل نماید, سلب تابعیت زن ایرانی را پذیرفته است. در این حالت، تغییر تابعیت زنان ایرانی تا حدودی با اصل ۴۱ قانون اسا سی مغایر بنظر می‌رسد، چرا که آزادی تغییر تابعیت محدود شده است. از طرف دیگر، زنان خارجی در صورت ازدواج با مردان ایرانی به تابعیت ایران در خواهند آمد. در اینجا نیز، اعطای تابعیت قطعی و حمایت سیاسی دولت ایران به کسانی که علاقمندی آنان به ایران مورد شنا سائی قرار نگرفته و شرط لیاقت آنان مورد بررسی قرار نگرفته، تا حدی غیر منطقی و مغایر با اصل ۴۲ قانون اساسی به نظر می‌رسد. در این مقاله ضمن بررسی علل رویکرد قانونگذار ایرانی به اصل وحدت تابعیت در خانواده، چگونگی اجرای این اصل در موارد متفاوت، به مشکلات عملی اجرای این اصل برای شهروندان ایرانی و دولت ایران اشاره گردیده وبعضی راهکارها از جمله اجرای اصل تعدد تابعیت در خانواده نیز پیشنهاد شده است.

ادامه مطلب

 

محدودیت‌های قانونی دوتابعیتی‌ها

بررسی کلیات لایحه ممنوعیت تصدی مشاغل کلیدی توسط ایرانیان با تابعیت دوگانه در گفت‌وگو با نمایندگان مجلس؛

گروه حقوقی- نمایندگان مجلس با کلیات طرحی که قبلا به ۲ فوریت آن رای داده بودند، مخالفت کردند. طرحی که تصدی سمت‌های مهم اقتصادی را برای ایرانیانی که تابعیت دوگانه دارند، ممنوع می‌کرد. اما به گفته برخی نمایندگان، مخالفت مجلس به دلیل جامع نبودن این طرح بود، چرا که هدف طراحان کاهش برخی حقوق اجتماعی برای ایرانیان با تابعیت دوگانه در قالب اصلاح ماده ۹۸۲ قانون مدنی بود که به نظر آنها با این طرح به دست نمی‌آید.

ادامه مطلب

شهروندی در دنیای جهانی شده

تابعیت یک مفهوک چند بعدی است که به معنای عضویت در دولت- ملت، حقوق و تعهدات رسمی خاصی است که از عضویت ناشی می شود. تابعیت همچنین، بعنوان یک وضعیت و شناسایی است. اصل تابعیت بدین معناست که دولت ملت می تواند برخی پارامترهای تابعیت را تنظیم و کنترل کند.

واژه تابعیت و شهروندی معمولا” به معنای یکدیگر بکار می روند مانند تابعیت مضاعف، شهروندی مضاعف. با این وجود، اغلب تابعیت برای تعیین عضویت به یک جامعه بر مبنای ویژگی های مشترک فرهنگی بکار می رود در حالیکه شهروندی به عضویت به یک دولت اشاره دارد. شهروندان دولت ملت ممکن است شامل کسانی باشد که خود را بخشی از یک ملت واحد بر پایه فرهنگ و اخلاق مشترک می نگرند اما اغلب شامل گروههایی می شوند که در خارج از فرهنگ ملی و بدون تعلق به آن قرار دارند. از دهه ۱۹۷۰ با افزایش مبادلات کالاها ،خدمات، ارز، عقاید و انسانهایی که در فراتر از مرزها بسر می برند، منجر به یکپارچگی و استقلال دولت ملتها شده است. این تغییر از دولت ملت دارای حاکمیت مستقل به یک جهانی با مرزهای روشن به تغییر در نظریه سنتی شهروندی منجر گشته است.
در حالیکه بسیاری از مردم هنوز هم عضو یک دولت ملت واحد محسوب می شوند، برخی دیگر عضویت خود را بیش از یک دولت ملت در حال رشد نگه می دارند.

ادامه مطلب

تغییرات اساسی در شرایط تحصیل تابعیت

تلاش مجلس برای حل مشکل تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زن ایرانی با بیگانه

تغییرات اساسی در شرایط تحصیل تابعیت

برخی حقوق فقط برای اتباع ایران در نظر گرفته شده و اتباع دیگر کشورها محروم از آن هستند. حتی برخی امتیازات وجود دارد که تنها نصیب کسانی می‌شود که ایرانی‌الاصل هستند و حتی کسانی که تابعیت ایران را کسب‌ می‌کنند، شانسی برای بهره بردن از آن ندارند. بنابراین داشتن تابعیت ایران اهمیت فراوانی دارد. یکی از مشکلاتی که در قوانین و مقررات مربوط به تابعیت وجود دارد، وضعیت حقوقی اشخاصی است که از مادر ایرانی و پدر غیرایرانی متولد می‌شوند.

به فرزندانی که حاصل ازدواج زن ایرانی با مردی خارجی باشند، به راحتی تابعیت کشور ایران داده نمی‌شود. این افراد، باید برای کسب تابعیت ایران، مراحلی را طی‌ کنند، اما مقررات تابعیت در حال اصلاح است.

ادامه مطلب

قواعد ایرانی تعیین قانون حاکم بر قرارداد بین المللی خصوصی‌
نویسنده: دکتر مهدی شهیدی ـ استاد دانشگاه
۱) طرح مطلب‌: مقررات حقوق بین الملل خصوصی ایران‌، همانند بسیاری از سیستمهای حقوقی وقانونگذاری به عنوان قسمتی از مقررات قانون مدنی‌، در شماری از مواد این قانون درج گردیده است‌.
مقررات مربوط به قرارداد بین المللی‌، در تاریخ ۶ بهمن ۱۳۱۳ در مواد ۹۶۶ تا ۹۶۸ قانون مدنی‌تحت عنوان جلد دوم ـ در اشخاص و کتاب اول ـ در کلیات وضع گردیده است‌.
در این قسمت از قانون مدنی مقررات حقوق بین الملل خصوصی مربوط به احوال شخصیه‌، مانندروابط بین پدر و مادر و فرزندان و روابط بین زوجین‌، بیش از مقررات حقوق بین الملل خصوصی راجع‌به تصرف و مالکیت و حقوق راجع به اموال و قراردادهای بین المللی آورده شده است‌.
 

ادامه مطلب

تأملی بر تنوع فرهنگی و مذهبی در حقوق بین‌الملل‌
نویسنده: دکتر ابراهیم بیگ‌زاده‌ ـ استاد دانشگاه
The reflection of cultural and religious deversity in international law

مقدمه‌
موضوع‌، تنوع فرهنگی و مذهبی در حقوق بین‌الملل یکی از مهمترین و شاید مشکلترین مباحث‌حقوقی در حال حاضر می‌باشد؛ بحثی که هنوز پایانی بر آن متصور نیست‌.
به عنوان مقدمه باید عرض کنم که در اینجا فرهنگ در مفهوم موسع خود به شکل مندرج درپیشگفتار اعلامیه جهانی یونسکو در مورد تنوع فرهنگی مورخ ۲ نوامبر ۲۰۰۱ مورد توجه قرار گرفته‌است‌. برای اساس این اعلامیه‌:

ادامه مطلب